Sivrisinek
İnsan ve hayvanlardan kan emmeleri, hızlı çoğalmaları ve çok sayıda ölümcül hastalık etmenini taşımaları nedeniyle sağlık yönünden en önemli vektördür. Dünyada 2700 civarında türü bulunmaktadır.
Ülkemizde en önemli cinsleri Anopheles, Culex, Aedes olmak üzere yaklaşık 60 sivrisinek türünün varlığı bilinmektedir. Yaşam döngülerinde dört evre vardır. Bu evreler sırasıyla: Yumurta, Larva, Pupa ve Ergin dönemleridir.
Sivrisinekler yumurtalarını su birikintilerine bırakırlar. Yumurtalar ve yumurtaların bırakılma şekilleri türlere göre farklı olmaktadır.
-Anopheles cinsi sivrisinekler yumurtalarını iki ucu yukarıya doğru kıvrık ve kayığa benzer şeklide tek tek suya bırakırlar.
-Aedes türü ise; yumurtaları koyu renklidirler ve suda yüzemezler. Daha çok yağmur veya kar sularının bulunduğu nemli veya kuru zeminlere tek tek bırakırlar. Aedeslerde yumurtada larva gelişimi susuz dönemlerde de sürer. Ancak yumurtalardan larva çıkışı su ile temas halinde gerçekleşebilmektedir.
Halk sağlığı açısından önem taşıyan Anopheles cinsi dişileri bir batımda ortalama 400’e kadar yumurta bırakabilirler. Dişi sivrisinek 1-2 aylık yaşam süresi boyunca dört döl meydana getirebilir. Yumurta ve larvaların gelişimi için 10-15 0C’lik sıcaklık yeterli olmaktadır.
Yumurta, larva ve pupa evreleri sucul ortamlarda, ergin evresi ise karada geçer.
Anopheles larvaları genellikle oksijeni bol, sığ, temiz ve tuzsuz sucul ortamlarda, Culex larvaları ise sayılan ortamların aksine az tuzlu, çamurlu ve kirli sularda da gelişimlerini sürdürebilmektedir.
Sivrisineklerin dişileri yalnızca durgun sularda yumurtlarlar. Her çeşit sazlık, bataklık ve göl gibi alanlar, kar ve yavaş akan akarsuların kıyısında oluşan su bitkileri ve yosunlarla sarılmış durgun su odakları, yağmur suları, doğal çukurlar ve ağaç kovukları, içinde su birikebilecek her türlü kap ve malzeme, inşaat alanları ve bina temellerinde oluşan birikintiler, havuzlar, sulama kanalları, çeltik tarlaları ve fosseptikler sivrisineklerin üreme ve çoğalmaları için uygun alanlardır.
Sivrisinekler çok zayıf uçucudurlar. Genellikle kendi güçleriyle üredikleri noktadan 500-1000 metreden fazla uçmayı tercih etmezler.
Sivrisinekler sıtma ve sarıhumma gibi viral hastalıkları insanlara bulaşmasını sağlayarak büyük salgınlara yol açarlar. Anopheles türü, sıtma paraziti taşıdığından ülkemiz için mücadelesi çok özel bir önem taşır.
