Fumigasyon
Fumigasyon Nedir?
Bitkisel ürün ve orman ürünlerinde bulundukları yer veya yetiştikleri alanlarda ve tutuldukları binalarda bulunan zararlı haşere ve mikroorganizmaların herhangi bir yaşamsal dönemine karşı gaz halinde etkinliği gösteren katı, sıvı ya da gaz şeklindeki pestisitlerin kullanılması ile ürünlerin zararlı etkenlere karşı kullanılan bir kimyasal savaşım metodudur.
Fumigant Nedir?
Uygulama sırasında katı, sıvı ve gaz formunda olan kullanım sonrasında gaz formuna dönüşerek öldürücü etkisi olan maddelerdir. Türkiye de kullanılan ruhsatlı fumigant ilaçlar:
1-Methyl Bromür(CHɜBr):
Methyl bromür gazı zehirli ve renksiz bir gazdır. Özellikle tarım yapılan sera, kök bitkileri yetiştirilen ortamlarda topraktan kaynaklanan zararlı ve hastalık etmenlerini yok etmek için kullanılır. Aynı anda depolanmış ürün zararlılarına karşıda da kullanım alanı mevcuttur.
2-Fosfin Gazı (PHȝ):
Fosfin gazı Magnezyum ve Alüminyum Fosfit olarak üretilir. Nüfuz oranının yüksek olması kalıntı probleminin çok düşük düzeyde olması gibi olumlu özelliklerinden dolayı geniş bir uygulama alanı bulunan bir fumiganttır. Çok zehirli ve karpit kokusunda olup alev alıcı niteliktedir. Bazı metaller dışında tüm metalleri aşındırıcı ve oksitleyici etkisi vardır.
Fumigasyon Nasıl Yapılır?
Bu uygulama bulaşım gerçekleşmiş ürünü kapalı bir alanda tutarak, belirlenen miktarda gazı, belirlenen sıcaklıklarda, belli bir zaman içinde tutularak yapılır. Bu sırada gazın etki ettiği haşereler (tüm formları dahil) ve diğer zararlı tüm etmenler (bakteri, mantar gibi) ortamdan yok olur. Fumigantın uygulandığı yerin hava basıncı da göz önünde bulundurulduğunda iki farklı yöntemle yapılır:
1- Vakum Fumigasyon
Fumigantın uygulandığı ortamın içinde bulunan havanın belirlenen oranda azaltılması ve gazın alana uygulanması esasına dayanır. Uygulama yapılan alanın basınca dayanıklı olması oldukça önemlidir. Vakum fumigasyon işlemlerinde fumigant daha hızlı emilir ve yayılır. Bu nedenle hem işlemin süresi kısalır hem de daha az fumigant kullanılır. Bu yöntem işlem sürenin kısıtlı olduğu durumlarda oldukça elverişlidir. İki şekilde uygulanır.
- Sabit vakum tesisi uygulaması
- Seyyar vakum tesisi uygulaması
2- Atmosferik Fumigasyon
Normal basınç altında yapılan bu uygulama, uygulandığı ortam ve kullanılan ürünün özelliğine göre kendi içinde altı şekilde uygulanır:
- Çadıraltı Fumigasyonu
- Bina Fumigasyonu
- Konteynır Fumigasyonu
- Silo Fumigasyonu
- Gemi Fumigasyonu
- Toprak Fumigasyonu
Fumigasyon Nerelerde Uygulanabilir?
a-Fabrikalarda Fumigasyon
Neredeyse tüm gıda ve endüstri fabrikasında ihtiyaç haline gelen bu uygulama, klasik yöntemler ile durdurulamayan zararlıların, kontrol altına alınması için oldukça faydalıdır.
b-Gemilerde Fumigasyon
Gemiler bu uygulama için uygun şekilde inşa edilebildikleri gibi, bu işleme uygun olmayanlar da bulunur. Uygun gemilerde, yaşam ve ambar mahalli birbirinden ayrılmıştır. İhtiyaç duyulan havalandırma sistemleri mevcuttur. Uygun olmayan gemilerde ise genelde yaşam mahalli ile ambarların ayrılmamış olacağından aralarında ki irtibat noktaları kesilmelidir. Ambar kapaklarının contaları sağlamlaştırılmalıdır. Ambar bacaları kapalı tutulmalıdır.
c-Müzelerde Fumigasyon
Tarihi ve antika özelliğinde ki eşyalar haşerelerin saldırıları ve istilaları ile karşı karşıyadır. Bazı haşere türleri bu değerli eşyalarda kalıcı zararlar verebilmektedir. Bu haşere türleri özellikle klasik ilaçlama işlemleri ile kontrol altına alınmaları oldukça zordur. Klasik ilaçlama uygulamaları aynı zamanda bu değerli eşyaların da hasar görmesine neden olabilir. Bu sebeple müze gibi özel alanlarda tek seçenektir.
d-Boş ve Dolu Depolarda Fumigasyon
Baklagil, hububat ve tohum değeri yüksek olan kuru gıdaların depolanmasında ürün ile iç içe olan zararlı haşereler klasik ilaçlama tekniklerini etkisiz hale getirmektedirler. Ürünlere doğrudan uygulanan bu işlem, dezavantajlı durumları avantaja çevirmektedir.
e-Konteynerlerlerde Fumigasyon
Konteynerlerde, gerekli önlemlerin alınması ile bitkisel ve diğer ürünler, bu uygulama yapılabilinir. Konteynır kapak contaları ve diğer açıklıkların kontrol altına alınarak yalıtımına dikkat edilmelidir.
Fumigasyonun avantajları:
- Ürüne doğrudan uygulanır,
- Gaz formunda olduğundan, alandaki tüm uç noktalara kadar ulaşabilme kabiliyeti vardır,
- Zararlıların tüm yaşamsal dönemlerine etkilidir,
- Çok büyük sayı veya miktardaki ürünlere çok kısa zamanda uygulanabilir,
- Gıda maddelerinde ki koku ve kalıntı oranı kabul edilebilir seviyede tutulur.
Fumigasyonda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar:
- Fumigasyon uygulaması ölümcül sonuçlar doğuracağından çok tehlikelidir.
- Dikkat edilmesi gereken en önemli husus, insan ve hayvanlar için sakıncalı olmayan kalıntı sınırı olarak kabul edilen tolerans kavramı çok iyi bilinmeli ve uygulanmalıdır.
- Eğitimini almış fumigasyon operatörleri tarafından uygulanmalıdır.
- Fümigasyonda kullanılacak fümigantların özellikleri ile uygulama yapılan materyalin yapısı ve özellikleri çok iyi bilinmelidir.
- Uygulama yapılacak ürün ve kullanılacak fümiganta en uygun olan fümigasyon yöntemi tercih edilmelidir.
Fumigasyon Yönetmeliği Ve Sertifikası
6968 sayılı Zirai Mücadele ve Karantina Kanunu 32. maddesi çerçevesinde, bu uygulamayı yapacak işletmeler yasal olarak ruhsat almak zorundadırlar. Bu uygulama yöntemi gerçekleştirecek, işlem öncesi ve sonrasında gerekli önlemleri eksiksiz şekilde alınmasını sağlayacak personelin, Fumigasyon operatörü eğitimini almış sertifika sahibi kişilerin olması gerekmektedir.
